ارزیابی اثر کشندگی روغن درخت چای (melaleuca alternifolia) بر لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی

زمینه: لیشمانیوز بیماری انگلی منتقله از طریق گونه هایی از پشه خاکی به نام فلبوتوموس می باشد و از اکثر نقاط جهان گزارش می شود. تخمین زده می شود که شیوع جهانی آن حدود 12 میلیون نفر و بروز سالیانه آن 500 هزار نفر باشد. داروهای مورد استفاده در درمان این بیماری عمدتاً کم اثر، سمی و دارای عوارض جانبی زیاد می باشند. بر اساس نتایج برخی مطالعات عصاره درخت چای (melaleuca alternifolia) که مایعی زرد رنگ و با بوی تند می باشد دارای اثرات ضد میکراگانیسمی از جمله ضد باکتریائی و ضدقارچی است، لذا ما در این مطالعه اثر ضد لیشمانیائی آن مورد بررسی قرار دادیم. مواد و روش ها: روغن درخت چای از شرکت داروسازی دکتر جهانگیری خریداری و غلظت های مختلف آن (میلی لیتر/میلی گرم 100.200.400.800) در حلال tsb به حجم 1 میلی لیتر در لوله آزمایش تهیه گردید، سپس به هر لوله 9 میلی لیتر محیط کشت rpmi-1640 و تعداد 106×1 پروماستیگوت زنده نیز اضافه گردید به طوری که حجم نهایی به 10 میلی لیتر رسید، این لوله ها به مدت 72 ساعت در دمای 23 درجه انکوبه شده و تعداد انگل ها در هر لوله تا 6 ساعت اول هر یک ساعت یکبار و بعد از آن هر 24 ساعت یکبار با لام نئوبار شمارش گردیدند. یافته ها: دوز کشنده روغن درخت چای با 50 درصد کشندگی برای پروماستیگوت های لیشمانیا (ic50) معادل میلی لیتر/میلی گرم337 بود در حالی که غلظت میلی لیتر/میلی گرم 800 از این عصاره توانست موجب مرگ 95 درصد از انگل ها در مدت 24 ساعت انکوباسیون شود و غلظت های پایین تر آن فعالیت ضد لیشمانیائی وابسته به دوز نشان دادند. گلوکانتیم به عنوان داروی کنترل مثبت غلظت میلی لیتر/ میلی گرم 300 موجب مرگ تمام پروماستیگوت ها گردید در حالی که تعداد پروماستیگوت در لوله های کنترل منفی در طول مدت انکوباسیون افزایش یافت. نتیجه گیری: اثر ضد لیشمانیائی عصاره روغن درخت چای با50ic معادل میلی لیتر/میلی گرم 800 و 95 درصد کشندگی با غلظت میلی لیتر/میلی گرم 800 امیدوارکننده است و آنالیز مواد تشکیل دهنده و ارزیابی اثر ضد لیشمانیائی آن به خصوص در حیوان آزمایشگاهی پیشنهاد می شود.